Эр хүний нууц /өгүүллэг/

Олон жил уулзаагүй найзуудтайгаа уулзах Сараад үнэхээр сайхан байлаа.  Аравдугаар анги төгсөөд 15 жил уулзаагүй нэг ангийнханд ярих хөөрөх юм үнэхээр их байлаа. Эрчүүд нь шар айрганд ялимгүй халамцаж, бүсгүйчүүд зовлон жаргалаа дэлгэж, удаан уулзаагүй хүмүүс амаа олохгүй шуугилдаж байв. Хөдөө буйдхан газрын жижигхэн цэнгээний газар хүн ихтэй байсан ч тэдний чимээ шуугианыг дарах хүн үнэндээ байсангүй. Гэнэтхэн Цэнгэл Сарааг нударч “Хараач. Манай нөгөө ангийн Ундрах” гэх дуугаар Сараа баарны тек рүү харлаа. Таньдаг хэрнээ таньдаггүй хүн. Өнгөрсөн 15 жил дүрэлзсэн алаг нүдтэй хөрслөг бор хүүг хачин их өөрчилснийг тэр хараад л шууд анзаарав. Ундрахын ирснийг ангийнхан нь эрчүүд ч анзаарсан бололтой. “Хүүе. Ундрах нааш ир. Энэ чинь манай ангид бүртгэлгүй л болохоос биш манай ангийн л хүүхэд шүү дээ” хэмээн шуугилдаж,  түүнийг ширээндээ урьж, дайлж цайлж эхлэв. Ундрахад гэнэтийн энэ их шуугиан, бас хүндэтгэл эвгүй санагдсан бололтой биеэ барьж байгаа нь илт. Тэр Сараатай чимээгүйхэн толгой дохиж мэндлээд ширээний өнцөг бараадан суухад Цэнгэл “Хүүе Ундрах. Энд Сараагийн хажууд суу л даа. Эрчүүд бараадсанаас манай охидуудтай найзалсан нь дээр. Тэгээд ч манай Сараатай зэрэгцэж суух сайхан байх байлгүй дээ” хэмээн тас тас инээхэд Сараа санаа зовсондоо чимээгүйхэн суудлаа зайчилж хажуудаа суудал гаргалаа. Сараа, Ундрах хоёр хар багаасаа л тоглож өссөн хоёр. Зэргэлдээ гудамжинд амьдардаг, бас л санаа нь зовсон бололтой, нүүрээ улайлгаж, “Чи ч гэсэн танигдахааргүй өөрчлөгдсөн байна” гэснээ чимээгүй болчихов. Удаан уулзаагүй ангийнхан сүүлдээ хатуу архи захиалж, бие биенээ шахаж, бас хөгжилтэй яриа дэлгэж шуугилдацгаана. Ундрах бараг уусангүй. “Найз нь уухаа байсан. Та нарыг ном сурч байхад наадахыг чинь ууж сурч байлаа. Одоо амьдралд бас зэргэлдээ ангид сурдаг чацуутнууд. Хар багаасаа бөмбөг тоглож, ухаан суусан хойноо хамт шалгалтад бэлтгэж, Мөрөнгийн голын эрэгт  бага насаа үдсэн. Гэхдээ үй зайгүй найзууд явсан хэрнээ нэг л мэдэхэд хөндийрчихсөн байсан. Үнэндээ аравдугаар анги төгссөнөөс хойш тэр хоёр уулзсангүй, яг 15 жил болчихсон байлаа. Сараа инээмсэглэж, “Манай Ундрах ямар их өөрчлөгдөө вэ” гэхэд тэрээр суралцах санаатай, архинаас холдох гэж хичээж байгаа. Харин та нарын яриаг сонсч суух л сайхан байна” хэмээн шулуухан хэлэхэд түүнийг дахиж архиар шахах зоригтон олдсонгүй. Бүгд л ам амандаа “Зөв, зөв” хэмээн шуугилдав. Бараг үүр цайх дөхөж байхад тэд тарахаар баарнаас гарцгаалаа. Цэнгэл Сарааг хань татаж, “Миний найз манайд очоод хоночих. Одоо танай буудал хаалгаа барьчихсан байлгүй” хэмээн ятгаж, Сараа үнэндээ яахаа мэдэхгүй эргэлзэж зогстол оройноос хойш чимээгүйхэн суусан Ундрах гэнэтхэн ам нээж “Гайгүй  байлгүй дээ. Би Сарааг хүргээд өгчихнө” хэмээн шулуухан хэлэв. Ангийнхан нь гайхаж эргэлзэж байгаа нь илт. Харин Балт л “За, ангийнхаа хамгийн холоос ирсэн, хамгийн том дарга бүсгүйг уг нь өөрсдөө л хүргэж өгөх байсан юм. Сараа чи өөрөө мэд” хэмээн нэг их том асуудал шийдэх гэж байгаа хүний дүр гаргав. Сараа инээмсэглэж, “За сүртэй гэдэг нь. Ямар танихгүй хүн дагаж явах гэж байгаа биш. Би Ундрахаар хүргүүлчихье. Тэгээд ч мотоцикль сонин байна” хэмээн хэлж байж тэдний анхаарлыг өөрөөсөө холдууллаа. Ундрах түүнээс “Хаашаа явах вэ” гэж ч асуусангүй. Шууд л мотоциклоо асаагаад хөдөллөө. Сараа юу ч хэлж амжсангүй. Ундрах шууд давхисаар Дэлгэрмөрний эрэгт ирлээ. Тэнгэрийн хаяа захаасаа сэмэрч, одод бүдгэрэн хариугүй үүр цайх гэж байгаа нь илт. Дэлгэрмөрний тунгалаг ус цалгилан долгиолж, од алгадан тоглож байх шиг үзэмжтэй харагдана. Ундрах “Яасан. Хулгайлчихлаа гэж айсан уу?” хэмээн инээснээ “Холоос ирсэн хүн Дэлгэрмөрөнгөө сайн харж аваг гэж бодсон юм” хэмээн гэмээ цайруулах мэт дуугаа намсгав. Бүдэг бадагхан гэгээ улам бүр цайрсаар, зуны богинохон шөнийг хуу татаж, үүр цайлаа. Хаа нэгтээ хөхөө донгодож, тунгалаг цэнхэрхэн усны чимээг аргадах мэт шаргал ангир чимээгүйхэн хөвж харагдана. Шаргал туяа татуулан хөх ус эргээ даган урсаж, нам гүмхэн шинэ өглөөг усны хоржигнох чимээ л чимж байлаа. Сараа Дэлгэрмөрний эрэг дээр үүр цайхыг үнэндээ харж байсангүй.  Ундрах чимээгүй сууж байснаа “Чамайг хэзээ нэгэн цагт хүрээд л ирнэ гэж мөн ч их хүлээсэн дээ” хэмээн дахиад л дуугаа намсгав. Сараа гайхаж “Чи л өөрөө сураггүй алга болчихсон шүү дээ” гэхэд Ундрах “Би биш, чи л алга болсон шүү дээ. Харин би үргэлж чиний дэргэд байсан” гэснээ инээмсэглэв.

-Чи нээрээ хаачсан юм гэхэд Ундрах нэг их санаа алдсанаа,
-Ард чинь л явж байсан. Өглөө гэрээсээ гарахад чинь дагана, хичээл тарахад ч бас л хамт гэрийн чинь үүдэнд ирдэг байсан
-Хачин юм яриад л… Би чамайг хайгаад олдоггүй л байсан.
-Чи яаж олох вэ дээ. Төмрөөтэй уулзаж байхад чинь ч би хажууд чинь л хараад зогсож байсан.
-Хүүе. Тэр чинь манай Цэнгэлд хайртай байсан юм. Би зуучлагч хийдэг байлаа. Одоо тэр хоёр хоёр хүүхэдтэй сайхан амьдарч байгааг чи мэдэж байгаа биз дээ.
-Хм
-Ундрахаа чи надад итгэхгүй байгаа юм уу?
-Би чамд хайртай байсан. Үүнийг чи мэддэг байсан уу?
-Би ч чамд дасчихсан байсан. Нэг л мэдэхэд чи өөрөө л алга болчихсон шүү дээ.
-Танай ангийн хөвгүүд бүгдээрээ л мэддэг байсан. Тэгээд л өнөөдөр намайг дуудсан юм. Чамайг ирсэн байна. Ирж уулзаач гэж хэлсэн юм гэхэд Сараад хэлэх үг олдсонгүй.  Чимээгүйхэн сууж байснаа “Яагаад тэд надад хэлээгүй юм бол”гэхэд Ундрах инээмсэглэснээ “Эр хүний нууц” хэмээн тун додигор хэлэв. Сараад нэг л гомдолтой санагдаад болдоггүй.
-Би ч гэсэн чамд хайртай л байсан шүү дээ гэхэд Ундрах “Тийм гэж үү” гэхээс өөр юм хэлсэнгүй, нэг их санаа алдав. “Эр хүний нууц” энэ үг л Сарааг хатгаад байлаа. Сараа хэсэг чимээгүй сууснаа
-Хүүхэд насаа гэж… Хэтэрхий гэнэн томоогүй байж дээ. 15 жил өнгөрчихсөн байна шүү дээ. Чи эртхэн хань ижилтэй болооч дээ гэвэл Ундрах “Чамайг л хүлээгээд…” гээд бас л таг болчихлоо.
-Битгий тэнэгтээд бай. Би аль эрт нөхөр хүүхэдтэй болсон гэж хэлэхдээ Сараа хачин их сандарч байлаа.
-Зүгээр л хайртай байснаа хэлчихвэл дотор онгойж, сэтгэл амрах гээд байсан юм. Чи минь сайн сайхан амьдарч байгаа хойно надад гуниж гутрах юм юу байхав гэснээ Ундрах үнэхээр л санаа нь амарсан бололтой нэг их уужуухан амьсгаа авав. Тэгснээ “Нэг бүсгүй байгаа хө. Их сайн хүүхэн. Тэнэг намайг хүлээгээд л ганцаараа яваад байх шиг санагддаг юм. Өнөөдөр уулзанаа. Ханилья гэж гуйнаа гэснээ явахаар босов.
Ундрах Сарааг зочид буудлынх нь үүдэнд буулгаж өгөөд буцлаа. Сараагийн чихнээс нөгөө л “Эр хүний нууц” гэсэн үг сонсогдоод салдаггүй. Он цагийн урт шалгуурт итгэл сэтгэлээ гээгээгүй эр хүний гэнэн, цагаахан үгэнд  түүний сэтгэл хаврын ногоо шиг л нялхарч хоцорсныг тэр сая л анзаарав.