УИХ-ын гишүүн Ц.Батбаяр мэр байхдаа АВЛИГААС АНГИД БАЙСАН УУ

М.ТҮВДЭНДОРЖ: Ц.БАТБАЯР ГИШҮҮН, Ч.ЭЛБЭГСАЙХАНААС ШУМ АВЧИХААД УТСААР ЗАЛГААД БАЙНА- Хог хаягдлыг тээвэр­лэх, ангилан ялгах, ша­таах үйлдвэр япон иргэд­тэй байгуулна хэмээн Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хо­тын захирагч байхдаа УИХ-ын гишүүн Ц.Бат­баяр их хэмжээний мөнгө авсан байж болзошгүй хэргийн мөрөөр орж  бид эрэн сурвалжилж буй. Цуврал нийтлэлүүд гарах явцад  Ц.Батбаярыг тань­даг хэмээн япончуудтай уулзуулсан, энэ хэргийн гол холбоотон болоод буй Багануур дүүргийн Нийгмийн даатгалын  хэлт­сийн дарга Ч.Элбэг­сайхан, өмгөөлөгчийн хамт  ирж, захиалгаар ийм нийтлэл гаргалаа хэмээж, зарим сэтгүүлчийг бус­даас мөнгө авсан гэж гүтгэх аястай зүйл ярьж, ярилцлага өгөхөөр бо­лоод явсан юм. Бид хэн нэгний нэр төрд халдаж ямар ч холбоогүй хэрэгт хүнийг  хамаатуулаагүй бөгөөд сэтгүүлчид ажлаа хийж байна хэмээн эрүү­лээр бодож асуудалд хан­дахыг хүсч байна. Гагцхүү дээрх хэргийн үнэн мө­нийг шүүхийн байгуул­лага л тогтооно. Анх Ч.Элбэгсай­хан­тай уулзаж энэ үйл явд­лыг эхлэхээс өдий хүр­тэл нь явж буй хохи­рогч гэх М.Түвдэндорж бидэнд хандсан юм. Түүнтэй ярилцлаа. -Ч.Элбэгсайхантай яаж танилцсан юм бэ? -Улаанбаатар хотын тохижилт үйлчилгээний компани байгуулахаар Японы хөрөнгө оруулалт­тай, гурван компанийн төлөөллийг би авчирсан юм. Хог ачих тээвэрлэх, хаях, ялгах  бүх ажлыг хийх цогц үйлдвэр бай­гуулах тухай ярилцсан. Тэд Японы “Токшин”, “Коошин”, “Дрийм”  гэсэн гурван компанийн төлөө­лөл. Эдгээр компаниуд  50-60 жилийн түүхтэй, хот тохижилтын асууд­лыг хариуцаж ирсэн юм билээ. Японы иргэд ер нь  намайг түшиглээд “Мон­голд нэг ирээдүйтэй юм хийе” гэж ирсэн юм. Тэг­сэн дундаас нь Багануур дүүр­гийн “Ирвэс”  ком­па­нийн за­хи­рал Ч.Эл­бэг­сай­хан  гэдэг хүн таар­сан. Тэрбээр “Хо­тын мэр Ц.Бат­баярыг сайн та­ни­на.  Би  Бага­нуур дүүргийн ИТХ-ын гишүүн, МАХН-ын томоо­хон лидер” гэж хэлсэн. Намайг дор нь онилоод л. Энэ л одоо миний тулгамдсан асууд­лыг шийдэж өгнө гэж бодсон байх. -Яагаад таныг онил­сон гэж? -Дараа нь мэдэх нь ээ Ч.Элбэгсайхан бусдаас 50 сая төгрөг авсан бай­сан. Үүнийгээ төлөөгүй тул шүүхийнхэн өрөө ба­рагдуулах шийдвэр гар­гасан  байв. Энэ үед нь би ажил яриад ороод ирсэн. Өрнөөс гарах гарц нь би болж таарсан байх. Надтай 2007 оны  арав­дугаар сарын 4-ний өдөр уулзсан байдаг. Би ч уул­гамч юм шиг Ч.Элбэг­сай­ханд ямар асуудал бай­гааг нь мэдэхгүй “Ма­най хөрөнгө оруу­лаг­чид ирэх гэж байгаа. Монголд иймэр­хүү ажил хийх гэж бай­гаа гэдгээ хэл­тэл “Тийм үү, ахад нь ян­зын гоё тө­сөл бай­гаа. Хам­таръя. Биз­нес хийе гэ­сэн. Ялан­гуяа Ба­гануурт  бо­ломж их бай­гаа. Улаан­баа­тарт ч гэсэн. На­мын лиде­рүү­дийг бүгдийг нь танина. Намын шуга­маар ажлыг ёстой шуурхай амжуулна” гэв. Би ч түүнд итгэсэн хэрэг. Удалгүй япон түншүүд ч ирлээ. Тэдэндээ хэлсэн.-Хотын мэр байсан УИХ-ын гишүүн Ц.Бат­баяр­тай яаж холбогд­сон юм бэ? -Ч.Элбэгсайханаар дамжуулж холбогдсон. 2007 оны аравдугаар сарын дундуур байсан шиг санагдаж байна. Хотын даргатай уулзах боллоо гээд хаана, яаж уулзахаа хэлсэн юм. Бид ч хэлсэн газар нь яваад очсон, Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газарт. Нийслэлийн Засаг дар­гатай уулзсан. -Хотын мэр уулзах үеэр юу гэж байх юм? -Тэр үед Ц.Батбаяр нэг их юм яриагүй. Доод хүмүүстээ үүрэг өгөөд “Энэ хүмүүсийн асуудлыг шийдвэрлэ” гэж хэлсэн. Ерөнхийдөө бол ойр зуурын уулзалт хийсэн. Тэгсэн маргааш нь Ч.Эл­бэгсайхан утсаар яриад  “За ерөөсөө хотын захирагч Ц.Батбаяртай өнөө орой уулзаад “Говь” саунд хамт  сууж байна. Хотын дарга Нийслэлийн менежментийн хувьчлал хийдэг байгууллагын  бүх хүмүүсийг бүгдийг нь утасдаж дуудаад үүрэг өгчихлөө. Эхний ээлжинд Баянзүрх, Багануур дүү­рэг хоёрын ТҮК (Тохи­жилт үйлчилгээний компа­ни)-ийг шууд хувьчил  гэсэн. Хувьчлахдаа Ч.Эл­бэгсайхан чамд хувь­чилъя. Энэ япон хү­мүүс­тэйгээ нийлээд компани байгуул гэлээ” гэж хэлсэн. -Үүнд нь итгэсэн хэ­рэг үү. Хотын мэрийн нэ­­­рийг барьж худлаа хэлсэн байж болох шүү дээ? -Итгэлгүй яах вэ. Орой нь намайг “Говь” саунд ороолтоо орхи­чих­сон байна авчаарай гэж Ч.Элбэгсайхан утсаар ярьсан. Тэнд очсон чинь сая хотын даргатай ир­сэн хүн ороолтоо орхи­сон гэж хэлж байгаа юм. Энэ нь Ц.Батбаяртай Ч.Эл­бэгсайхан уулзсаны нотолгоо болж буй. Тэ­гэхээр нь би  бүр итгэсэн. -ТҮК-үүдийг авах асуудал юу болсон бэ, тэгээд? -Ч.Элбэгсайхан нэг ТҮК 470 сая төгрөгөөр хувьчилна гэж байна. Хү­мүүст нь жаахан  хахууль өгчихвөл 300 сая болтол нь хямдруулж өгье гэсэн. ТҮК бол үл хөдлөх хөрөн­гө, суурь бааз сайтай. Ингэж бууруулж өгөхөд менежментийн хувьч­ла­лын газарт 100 мянган доллар, өмч хувьчлалын ахлагч нарт нь бас 100 мянган доллар, хотын мэрт өөрт нь 100 мянган доллар хэрэгтэй гээд тооцоог нь гаргаад япон иргэдэд тайлбарлаж өгсөн. Тэгсэн маргааш нь Ч. Элбэгсайхан утасдаад “Би Багануурт явж байна. Багануурт архины бөөн асуудал мандаад, би гол рольд нь тоглож байна” гээд үлгэр ярьсан. Гурван жилийн өмнө энэ явдал болсон  шүү дээ. Үүнээс хойш өдөр болгон утас­даад “Та нар ийм ажил хийж бай” гэж заавар өгдөг. Нэг бол хотын даргатай уулзлаа. Нэг шил виски хуваагаад уучихлаа. Уулнаас зэрлэг гахай алж ирээд өгчих­сөн. Ерөнхийдөө 400 мян­ган төгрөгийн  зардал гарчихсан гэдэг.  -Компаниа бай­гуул­сан юм уу, тэгээд? -Япон иргэд болон Ч.Элбэгсайхан бид нар тохироод нэлээд да­лайц­тай том компани бай­гуулъя. “Улаанбаатар шинэчлэл” гэж нэрлэе гээд тохирсон. Тэгсэн  Ч.Элбэгсайхан ерөөсөө групп гэж нэрлэе гэсэн. Групп биш компани л даа. Группын нэр дээр 300 сая төгрөг компанийн дан­санд байршуулсан. Тэр­нээсээ хахууль өгсөн. Хотын мэрт 50 мянган доллар өгсөн, өмч хувьч­лалын газрын хүнд өгсөн. Бүгдийнх нь нэр байгаа. Ерөнхийдөө компани байгуулбал доод тал нь 300 сая төгрөг байх хэрэг­тэй. Хамгийн багадаа 100 мянган доллар байхгүй бол болохгүй гэсэн. Ин­гээд ерөнхийдөө Ч.Эл­бэгсайхан гэж хэний ч танихгүй хүн шууд ерөн­хий захирал болсон. Бид түүний уран уран үгэнд нь бүр автчихсан байсан. Нийтдээ компанид 106 сая 600 мянган ам.дол­лар зарцуулсан байсан. Гэтэл хоёр япон нь нутаг буцах болсон. Ч.Элбэг­сайхан ирээд “Хотын дар­га үүнийг Токио хотын даргад явуулж байна” гээд Нийслэлийн Тамгын газар гэсэн бичигтэй дугтуй өгсөн. Үлдсэн нэг японы визийн асуудал сөхөгдсөн. Тэгээд компа­нийнхаа дансыг үзсэн чинь ямар ч мөнгө байхгүй байсан. Компанийн мөнгө яасан бэ гэсэн чинь зуг­таагаад алга болсон. Түүнийг цагдаагийн бай­гууллагаар шалгуулах өргөдөл өгсөн, харин хотын дарга Ц.Батбаярыг Авлигатай тэмцэх газарт бүх баримтаа өгөөд шал­гуулъя гэсэн чинь шууд сонгуулийн кампанит аж­лын үеэр МАХН-ын нэг ч хүнийг шалгахгүй гэсэн. Бараг л үүдэн дээрээсээ албан бичгээр хариу өгсөн. -Энэ хэрэгт тэгээд хотын мэр үү, Ч.Эл­бэг­сайхан буруутай юм уу, та юу гэж бодож байна. -Наадах чинь Ч.Эл­бэг­сайханы жүжиг. Яг өнөө­дөр шал­гаад үзвэл түүний жүжиг биш байж ч ма­гад­гүй. Ч.Эл­бэг­сай­хан энэ хэр­гийг ганцаараа даагаад 148-ын гурваар эрүү­гийн хэрэг үүсгээд шалгагдаад, өнөө мар­гаашгүй татаг­дах гээд явж байгаа бо­лохоос биш цаанаа энэ Ц.Батбаяр Ч.Элбэгсай­ханыг за гар­гана ч гэдэг юм уу амлалт өгсөн байж болох. Ч.Эл­бэгсайханыг цагдаагийн­хан шалгаж эхлэхэд цаг­даагийн хоёр хурандаа Ч.Элбэгсай­ханыг батлан даалтад авсан. Ахлах дэслэгч хүн хэргийг шал­гаж байхад хоёр хуран­даа хүн батлан даалтад авч буй нь  Монголын хууль ямар вэ гэдгийг харуулж байна. Ч.Эл­бэг­сайхан хориг­доо­гүй шууд батлан даалтад гар­сан. Түүнээс хойш тав дахь мөрдөн байцаагч  энэ хэрэг дээр ажиллаж бай­гаад сая прокурорт шилж­лээ. Прокурорын шатанд түүний хэргийг  хэрэгсэх­гүй болгох со­нирхол олон хүнд бий. Хохирлыг бүрэн бараг­дуулсан ч Эрүүгийн хуу­лийн 148-ын гурваар үүссэн хэрэг хэрэгсэхгүй болгогдоно гэж байхгүй. Одоо би УИХ-ын гишүүн Ц.Батбаярыгаа шалгаач ээ, нийслэлийн өмч хувьч­лалын ахлагч нарыг шал­гаач ээ, Баянзүрх дүүр­гийн тухайн үед хариуцаж байсан өмч хувьчлалын мэргэжилтнүүдийг шал­гаад өгөөч ээ гэж хэлэхэд ямар ч хуулийн байгуул­лага хөдлөхгүй байна. Ил гарч баригдсан нь Ч.Элбэгсайхан болохоос биш энэ цаанаа том сүл­жээ бий байх. Үүнийг шалгаад үзвэл ямар их но гарч ирнэ гээч. Гэтэл бүр намайг хилс хэргээр Ч.Элбэгсайхан гүтгэсэн. Мөрдөн байцаагч нар харин үнэний талд зогс­сон гэж би боддог. Энэ хэргийг  мөрдөж  байсан  мөрдөн байцаагчид да­рамт ирж байсан. Тэгсэн мөртлөө мөрдөн бай­цаагчид  үнэнийг олохын төлөө явдаг юм байна гэж бодсон. Тэгээд хөөрхий тэдний зүтгэж, илрүүлсэн хэрэг нь прокурор дээр очоод унадаг юм байна лээ. -Хэрэг яагаад проку­рорууд дээр очоод унадаг гэж, хэрэгсэхгүй болгодог гэсэн үг үү? -Тийм. М.Алтанхуяг прокурортой  гурван удаа биечлэн уулзаж байсан. Тэгээд би хэвлэл мэ­дээл­лийн байгууллагад хан­дана барина гэсэн чинь хорино гэж дарамталсан. -Хэн? -Сүхбаатар дүүргийн прокурор Б.Алтанзүрх, Д.Нямсүрэн гэж хоёр прокурор дарамталсан. Хавтас хэрэгт прокурорт хүргүүлсэн саналд нь Д.Нямсүрэн, Б.Алтанзүрх нар нь хэргийг яллах со­нир­холгүй гэсэн бай­гаа. Энэ хэрэг проку­рорт гур­ван жил болж байна, хоёр удаа шүү­хээр орсон. Мөрдөн байцаагч нар нь хуулиа барьж ажиллаад бай­даг, ха­рин про­куро­рын доод шатанд авлига хээл хахууль маш их байдаг. -УИХ-ын гишүүн Ц.Бат­баяр­тай хол­бог­дож энэ тухай нь асуу­сан уу. Ер нь хол­боо барих гэж оролдсон уу? -Ч.Элбэгсайхан л уул­заад явсан. Одоо Ц.Бат­баяр гишүүн “Би япон хү­мүүс танихгүй. Би Ч.Эл­бэгсайхан гэдэг хүн та­нихгүй” гэдэг. Хамт өрөөнд нь уулзсан бид, тэр үеийнх нь бичлэг хэв­лэлийнхэнд байдаг л байлгүй. -УИХ-ын гишүүн Ц.Бат­баяр мөнгө авсан гэсэн гарын үсэг нь байдаг юм уу? -Ц.Батбаяр гуайнх байхгүй. Ч.Элбэгсайханы “Хотын мэр Ц.Батбаярт өгнө” гэж  мөнгө авсан гарын үсэг бол бий. Энэ үеэр утас нь дуу­га­­рав. Надад харуу­лаад УИХ-ын гишүүн Ц.Бат­баяр ярьж байна гэв. -УИХ-ын гишүүн яа­гаад тан руу яриад байгаа юм бол? -Ч.Элбэгсайханаас шум авчихсан. Тэгээд зал­гаад байхгүй юу. Ч.Эл­бэгсайхан энэ явдлын дараа Багануур дүүргийн Нийгмийн даатгалын хэлт­сийн дарга бол­сон. Үүнийг ч хууль хянал­тынхан шалгах хэрэгтэй. Бид Ч.Элбэгсайханд бас 10 мянган ам.доллараа алдсан. Тэр мөнгийг Ч.Элбэгсайхан Багануур дүүргийн “Капитал” банк­ны захиралтай ярьж бай­гаад хуурамч чек хийгээд авчихсан юм. Одоо тэр “Капитал” банкны захи­рал нь Багануур дүүргийн Үйлдвэрлэл үйлчил­гээ­ний хэлтсийн дарга бол­сон байгаа.

ЭРЭН СУРВАЛЖЛАХ СЭТГҮҮЛЧДИЙН АЛБА