Хэрэв Ерөнхийлөгч хүсэх л юм бол…

Төрөөс хараат үлдсэн хууль хяналтын цорын ганц байгууллага гэгдэж байсан АТГ-ыг Ерөнхийлөгч үндсээр нь сэлгэж, баруун гараа бол­гов. Түүний энэ үйлдэл Ерөн­хийл­өгчийг удахгүй болох то­моохон “дайн”-д бэлдэж байна гэх хардлагыг нийгэмд төрүүлсэн.

Тэгвэл Ерөнхийлөгч яг ямар “дайн”-д бэлдээд байгаа нь бараг тодорхой болж байна. Хэдхэн хоногийн өмнө АН хам­тарсан Засгийн газраас гарах болсноо мэдэгдэж, шинэ оны анхны томоохон дуулианыг дэгдээсэн. АН-ын энэхүү гэнэтийн мэдэгдлийг Ерөн­хийлөгч намынхаа дар­гатай хийсэн сэм тохироо хэмээн шивэр авир гэх болов.

Ерөнхийлөгчийн зүгээс шүүх, прокурор, АТГ гээд бүх хүчний байгууллагыг тэр чигт нь атгачихлаа. Энэ бол түүний урган гарсан намдаа үзүүлж буй том хүндлэл, том бэлэг, том “сюрприз”.

Хууль, хүчний салбарыг бүхэлд нь атгачихсан учраас сонгуулийн үеэр нам нь буруу зүйл хийсэн ч яаж ийгээд ар­галж дөнгөх хэмжээнд хүр­чихлээ гэсэн үг. Ингэхээр Ерөн­хийлөгчийн эцсийн зорилго нь намаа ирэх сонгуульд ялуулж, АН-ын Ерөнхий сайдтай болох гэдэг нь илэрхий болов. Үүний тулд Ерөнхийлөгч ямар ч “дайн”-д орж, хэнтэй ч тулалдахад бэлэн болчихоод байна.

Үнэхээр тэр бэлэн бол­чих­лоо. Лениний заасан замаар урагшаа гэдэг шиг яг л экс Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярын замаар хүч түрэмгийлэн ураг­шилсаар хүчний салбарыг атгаж, Монголдоо “хаан” байтугай “бурхан” шиг хүчтэй болж чадав.

Түүнд Монголын “хаан” болоход ерөөсөө хууль, хүч­ний байгууллагуудыг ба­захад л хангалттай байсан. Тиймээс Ц.Элбэгдорж Ерөн­хий­лөгч болохдоо хуулийн бай­гууллагыг шинэчилнэ гэдэг уриатай гарч ирсэн. Учир нь хууль, хүчний сал­барын удирдлагууд бүгд экс Ерөн­­хийлөгч Н.Энхбаярын гэх то­дот­голтой хүмүүс байлаа.

Иймд Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагч Ц.Элбэг­дорж хамгийн түрүүнд Зэв­сэгт хүчний жанжин штабын удирдлагыг сольсон юм.

Тэрбээр 2009 онд ЗХЖШ-ын дарга, дэслэгч генерал Ц.Тогоогийн оронд хошууч гене­рал Ц.Бямбажавыг то­милж, халаа сэлгээнийхээ гарааг эхэлсэн. Ц.Тогоог Ц.Бям­бажаваар солиход тийм ч хэцүү байгаагүй.

Харин прокурорын байгууллагыг “шинэчлэхэд” нэлээд бэрхшээл тулгарсан гэхэд болно. Ц.Элбэгдорж бүрэн эрхийнх нь хугацаа дуу­сахад ганцхан жил үлдээд байсан Улсын Ерөн­хий прокурор М.Ал­тан­хуягийг 2008 оны дол­дугаар сарын нэгнээр шан­таачилж, өөрийнхөө хүсэлтээр ажлаа өгөхийг тулгасан гэдэг. Тухайн үед М.Алтанхуяг тэрүүхэндээ эсэргүүцэл үзүүлэн гөжиж байсан ч нэгэнт түшиж тулах хүнгүй болсон тул Ерөнхийлөгчийн тааваар ажлаа өгсөн. Ингэснээр 2010 оны тавдугаар сарын 14-нд Ерөн­хийлөгчийн Тамгын газрын дарга Д.Дорлигжав Улсын Ерөнхий прокурор бол­сон билээ.

Ерөнхийлөгчийн да­раагийн бай нь Улсын Дээд шүү­хийн Ерөнхий шүүгч байв. 2005 онд Улсын Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгчээр томилогдсон С.Батдэлгэрийг бас л М.Алтанхуяг шиг ша­хаанд оруулсан.

Ерөнхий прокурор шиг Ерөнхийлөгчтэй сөргөлдөөд амжилтад хүрэхгүй гэдгээ ухамсарласан Ерөнхий шүүгч С.Батдэлгэр мөн л бүрэн эрхийнхээ хугацаа дуусахаас нэг жилийн өмнө өөрийнхөө хүсэл­тээр ажлаа өгсөн билээ. Ингээд 2010 оны 11 дүгээр сарын таванд Улсын Дээд шүүхийн Ерөнхий шүүгчээр Ц.Зоригтыг томилсон.

Хоёр жилийн дотор гурван том салбарыг “шинэчилсэн” Ерөн­хийлөгч эцэст нь АТГ-ын дарга Ч.Сангарагчааг онил­сон юм. Энэ хоёрын тулааны талаар хэвлэлүүд хан­галттай шуугисан.

Ерөнхийлөгчийн зүгээс АТГ-ын дарга Ч.Сан­га­рагчаад Ц.Тогоо, М.Ал­танхуяг, С.Батдэлгэр нар шиг эвтэйхэн ажлаа өгөхийг сануулсан боловч тэрбээр хүлээж аваагүй. Иймээс ноёнтой заргалдвал тол­гойгүй, нохойтой уралц­вал хормойгүй гэдэг шиг “хаан”-ыхаа өөдөөс хэдэрлэсэн Ч.Сан­гарагчааг долоон сар шоронд суулгаж, эр бяраа үзүүл­сэн юмдаг.

Ерөнхийлөгчийн өөдөөс өрвөл­зөөд үр дүнд хүрэх­гүйгээ мэдсэн Ч.Сан­гарагчаа ч эцэст нь амаа хамхиж, чимээгүйхэн ажлаа өгсөн. Ингээд долоон сарын дараа буюу 2011 оны 11 дүгээр сарын 17-нд АТГ-ын даргаар Н.Ганболд, дэд даргаар нь Б.Хурцыг томилж, Ерөн­хий­лөгч хүссэндээ хүрсэн.

Саяхны нэг хэлсэн үгэндээ цагдаагийн хурандаа нарыг сайн дураараа ажлаа  өгвөл өршөөнө, өрвөлзвөл Ч.Сан­гарагчаагийн араас явуул­на гэж хатуухан сануулж байв.

Ийнхүү Ерөнхийлөгч Ц.Эл­бэгдорж экс Ерөнхийлөгч Н.Энхбаярын хүмүүсийг толгой дараалан “уст­гаснаар” хуулийн салбарыг атгандаа оруулсны дараа ямар ч “дайн”-д орж, хэнтэй ч тулалдахад бэлэн болсноо илэрхийллээ.

Гэхдээ цахилж яваа Цахиа гуайн хүү хууль, хүч­ний салбарыг бүхлээр нь атгасаны дараа ард түмэнд нэлээд итгэл найдвар төрүүлээд байгаа бололтой. Энэ бол олон жил дарагдсан улстөрийн захиалгат аллага, гэмт хэрэг. Иймээс олон нийт Цахиа гуайн хүүг арван жил дарагдаж буй С.Зоригийн хэрэг, гурван жилийн өмнөх Долдугаар сарын нэгний үймээний хэргийн буруутныг олж, гэмт этгээдүүдийг гэсгээнэ гэдэгт найдаж байгаа бололтой.

Найдахаас ч өөр аргагүй. 2008 оны долдугаар сарын нэгэнд Сүхбаатарын тал­байд болсон цуглааныг Ерөн­хийлөгч маань зохион байгуулаад явж байсныг олон нийт мэднэ. Харин тухайн үед хэр олон хүн цуглаж, хэдэн цагт тарсныг тэр мэднэ.

Ийм л болохоор өнөөдөр түүнд энэ мэт дарагдмал хэргүүдийг илрүүлж чадахгүй байх эрх алга. Ерөнхийлөгч хүсэх л юм бол арван жилийн өмнө УИХ-ын гишүүн С.Зоригийн амь насыг хэн хөнөөснийг илрүүлэх чадалтай болжээ. Ц.Элбэгдорж энэ аллагын эзнийг мэдэж байгаа гэх нийгмийн нэг хэсэг бий. Хэдэн жилийн өмнө хүчгүйдээд алуурчныг хэлж чадаагүй юм аа гэхэд өнөөдөр түүний атган дотор Монгол Улсын арми, прокурор, шүүх гээд хуулийн байгууллага тэр чигтээ бужигнаж байна.

Хэрэв Ерөнхийлөгч хүсэх л юм бол…